Theo quy định của pháp luật, hình thức ly hôn được chia thành hai loại: thuận tình ly hôn và đơn phương ly hôn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về điều kiện, hồ sơ và thời gian giải quyết trường hợp thuận tình ly hôn, giúp bạn hiểu rõ và chuẩn bị tốt hơn cho quá trình ly hôn.
Ly hôn thuận tình là gì?
Ly hôn thuận tình là trường hợp ly hôn theo yêu cầu khi hai vợ chồng đều đồng ý chấm dứt quan hệ hôn nhân và đã thỏa thuận được mọi vấn đề liên quan như quyền nuôi con, cấp dưỡng và chia tài sản (hoặc đồng ý tách yêu cầu chia tài sản vợ chồng sau khi ly hôn thành một vụ án riêng khác).
Bản chất của ly hôn thuận tình là diễn ra theo yêu cầu của cả hai bên, đồng ý ly hôn và thật sự tự nguyện. Khi đã có thỏa thuận thành công của hai bên, Tòa án sẽ công nhận sự thuận tình ly hôn và các thỏa thuận về việc chia tài sản và quyền nuôi con.
Điều kiện giải quyết ly hôn thuận tình
Để Tòa án công nhận ly hôn thuận tình, sự tự nguyện của vợ chồng chính là điều kiện tiên quyết. Dưới đây là 3 yếu tố để Tòa án xem xét cho ly hôn thuận tình:
- Thứ nhất, cả vợ và chồng đồng ý tự nguyện ly hôn và ký vào đơn xin ly hôn.
- Thứ hai, hai bên đã thỏa thuận được người nuôi con và mức cấp dưỡng cho con, đảm bảo quyền lợi của tất cả các bên và của con.
- Thứ ba, đã có thỏa thuận hoặc có mong muốn Tòa án công nhận về vấn đề phân chia tài sản, hoặc không có thỏa thuận nhưng không yêu cầu Tòa án giải quyết về tài sản.
Trường hợp không đáp ứng được một trong ba điều kiện này, thì việc ly hôn sẽ không được pháp luật xem là ly hôn thuận tình nữa mà là ly hôn đơn phương.
Hồ sơ ly hôn thuận tình
Để chuẩn bị hồ sơ ly hôn thuận tình đầy đủ, bạn cần có các tài liệu sau đây:
- Đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn theo mẫu 01, được ban hành kèm Nghị quyết số 04 /2018, bởi Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.
- Bản sao chứng nhận kết hôn.
- Sổ hộ khẩu sao y chứng thực.
- Giấy khai sinh của con sao y chứng thực (nếu có).
- Sao y chứng thực căn cước công dân/hộ chiếu của cả hai bên vợ chồng.
- Văn bản thỏa thuận việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân (nếu có).
Trong trường hợp thiếu bất kỳ giấy tờ nào trong danh sách trên, hai bên vợ chồng có thể làm theo các thủ tục sau:
- Đối với giấy chứng nhận kết hôn bị mất, hai bên có thể đến xin trích lục tại cơ quan đã thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn.
- Sổ hộ khẩu bị thất lạc, hai bên có thể đến công an xã nơi đăng ký hộ khẩu thường trú để xin xác nhận nơi cư trú.
- Đối với căn cước công dân, hai bên cũng có thể đến cơ quan công an xã, nơi đăng ký hộ khẩu thường trú để xin xác nhận nhân thân và nơi cư trú.
- Giấy khai sinh của con bị mất, hai bên có thể đến cơ quan hộ tịch đã đăng ký khai sinh để xin trích lục lại.
Các loại giấy tờ này có thể được sử dụng thay thế cho bản chính để hoàn thiện hồ sơ ly hôn khi các giấy tờ bản chính bị mất.
Nơi nộp đơn ly hôn thuận tình
Nộp trong nước
Để nộp hồ sơ ly hôn thuận tình trong nước, vợ chồng cần tuân theo các quy định sau đây:
- Hồ sơ yêu cầu công nhận ly hôn thuận tình được giải quyết tại Tòa án nhân dân theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015. Theo đó, thẩm quyền giải quyết thuận tình ly hôn thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện (theo Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự).
- Sau khi chuẩn bị đầy đủ đơn yêu cầu và các giấy tờ liên quan kèm theo, vợ chồng cần đến nộp đơn kèm hồ sơ tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi mà một trong hai bên vợ hoặc chồng đang cư trú hoặc làm việc.
- Nếu hai bên vợ chồng cư trú tại các địa phương khác nhau, thẩm quyền giải quyết thuận tình ly hôn sẽ thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện nơi mà một trong hai bên cư trú thường trú, khi không có thường trú mới được xét đến tạm trú.
Mộp khi một trong hai vợ, chồng ở nước ngoài
Để nộp hồ sơ ly hôn thuận tình khi một trong hai vợ chồng đang ở nước ngoài, vợ chồng cần tuân theo các quy định sau đây:
- Sau khi chuẩn bị đầy đủ đơn yêu cầu và các giấy tờ cần thiết kèm theo, vợ chồng tiến hành nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân cấp Tỉnh nơi mà một trong hai vợ hoặc chồng đang có cư trú thường trú hoặc làm việc.
- Theo quy định tại Điều 38 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, khi một trong hai bên là người nước ngoài, thẩm quyền giải quyết vụ việc ly hôn thuận tình thuộc về Tòa án nhân dân cấp Tỉnh.
- Theo Điều 39 của Bộ luật Tố tụng dân sự, hai bên đương sự có quyền tự thoả thuận về việc nộp hồ sơ yêu cầu công nhận ly hôn thuận tình tại nơi mà một trong hai bên cư trú thường trú (tạm trú)hoặc làm việc tại Việt Nam, để giải quyết yêu cầu ly hôn thuận tình, thỏa thuận nuôi con và phân chia tài sản.
Một số trường hợp tòa án không nhận đơn thuận tình ly hôn
Tòa án sẽ không nhận đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn trong những trường hợp sau đây:
- Đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn thiếu một trong hai chữ ký của vợ hoặc chồng.
- Đơn yêu cầu công nhận ly hôn thuận tình không thể hiện rõ ràng sự thỏa thuận của hai vợ chồng về vấn đề nuôi con và chia tài sản.
- Đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn không đúng với mẫu đơn theo quy định của pháp luật.
- Bộ hồ sơ ly hôn thuận tình thiếu một trong các giấy tờ cần thiết như giấy chứng nhận kết hôn, sao y chứng thực các giấy tờ nhân thân, giấy tờ liên quan đến con cái và tài sản. Thiếu bất kỳ giấy tờ nào trong số này, Tòa án sẽ không tiếp nhận đơn và yêu cầu bổ sung đầy đủ.
- Địa điểm nộp đơn không thuộc thẩm quyền giải quyết việc ly hôn.
Phí ly hôn thuận tình
Lệ phí ly hôn thuận tình là khoản chi phí mà người yêu cầu ly hôn phải nộp cho Tòa án để thực hiện thủ tục ly hôn, theo quy định của pháp luật về án phí và lệ phí.
Để khởi đầu thủ tục ly hôn tại Tòa án, người yêu cầu ly hôn nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền để được giải quyết vụ việc ly hôn. Sau khi xác nhận hồ sơ hợp lệ, Thẩm phán sẽ thông báo số tiền tạm ứng án phí mà bên yêu cầu phải nộp để tiếp tục giải quyết vụ ly hôn.
Theo quy định của Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14, đối với vụ án hôn nhân và gia đình, mỗi bên đương sự trong trường hợp ly hôn thuận tình sẽ phải chịu 50% mức án phí và lệ phí được quy định.
Như vậy, việc tính toán và chia sẻ chi phí này giữa hai bên trong vụ ly hôn thuận tình được xác định theo tỷ lệ 50% cho mỗi bên đương sự, nhằm đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong thủ tục tại Tòa án.
Mức nộp lệ phí ly hôn thuận tình
Ly hôn thuận tình là việc dân sự, không có tranh chấp về tài sản. Mức lệ phí khi ly hôn thuận tình được xác định dựa trên quy định của Danh mục án phí, lệ phí được Tòa án Ban hành kèm Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14. Theo đó, lệ phí cho việc ly hôn thuận tình là 300.000 đồng.
Trường hợp miễn, giảm lệ phí ly hôn thuận tình
Theo quy định tại Điều 13 của Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14, Tòa án có thể giảm 50% mức tạm ứng án phí và án phí mà người đề nghị ly hôn phải nộp trong trường hợp gặp phải sự kiện bất khả kháng, không còn đủ tài sản để nộp phí và có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó cư trú.
Sự kiện bất khả kháng được định nghĩa tại Điều 156 của Bộ luật Dân sự 2015 là sự việc xảy ra không thể lường trước và không thể khắc phục được dù cho đã áp dụng tất cả các biện pháp cần thiết và trong khả năng cho phép.
Để được giảm án phí, người yêu cầu phải gửi đơn đến Tòa án có thẩm quyền, kèm theo các chứng cứ và tài liệu chứng minh đủ điều kiện để được miễn, giảm án phí.
Đơn đề nghị cần ghi rõ ngày, tháng, năm làm đơn, họ tên, địa chỉ của người làm đơn, lý do và căn cứ đề nghị miễn, giảm án phí.
Thời gian giải quyết trường hợp ly hôn thuận tình
Quá trình giải quyết thủ tục ly hôn thuận tình bởi Tòa án thường kéo dài từ 2 đến 3 tháng kể từ khi Tòa án nhận hồ sơ. Trong trường hợp áp dụng thủ tục rút gọn, quy trình có thể hoàn thành trong vòng 30 ngày tính từ ngày Tòa án thụ lý hồ sơ.
Thời gian thụ lý và xem xét đơn yêu cầu công nhận ly hôn thuận tình
- Trong 03 ngày làm việc từ khi nhận được hồ sơ yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, Chánh án Tòa án sẽ phân công Thẩm phán giải quyết đơn.
- Người yêu cầu có 07 ngày làm việc từ khi nhận được yêu cầu sửa đổi bổ sung hồ sơ từ Thẩm phán để hoàn tất việc bổ sung.
- Thẩm phán sẽ thông báo cho người yêu cầu nộp lệ phí nếu hồ sơ đủ điều kiện thụ lý. Người yêu cầu có 05 ngày làm việc để nộp lệ phí từ khi nhận thông báo, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải nộp.
- Tòa án thụ lý đơn yêu cầu ly hôn khi người yêu cầu nộp biên lai đóng tiền lệ phí. Trong 03 ngày làm việc từ khi thụ lý, Tòa án phải thông báo bằng văn bản cho người yêu cầu, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, Viện kiểm sát cùng cấp việc Tòa án đã thụ lý đơn yêu cầu.
Thời gian chuẩn bị xét duyệt đơn yêu cầu ly hôn
- Trong thời gian chuẩn bị, Tòa án thực hiện các công việc như hòa giải, yêu cầu bổ sung tài liệu, chứng cứ, trưng cầu giám định, định giá tài sản, và có thể ra quyết định đình chỉ xét đơn. Thời hạn chuẩn bị xét đơn là 01 tháng từ ngày thụ lý theo khoản 1 điều 366 Bộ luật Tố tụng dân sự.
- Nếu cần giám định hoặc định giá tài sản, thời hạn chuẩn bị xét đơn có thể kéo dài thêm 01 tháng theo điểm b khoản 2 điều 266 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Thời gian mở phiên họp giải quyết dân sự
Tòa án phải mở phiên họp để giải quyết việc dân sự trong 15 ngày từ ngày ra quyết định mở phiên họp.
Tổng thời gian giải quyết đơn thuận tình ly hôn
Quá trình giải quyết thuận tình ly hôn kéo dài khoảng 2-3 tháng, ngắn hơn so với ly hôn đơn phương.
Rút ngắn thời gian giải quyết đơn ly hôn thuận tình
Để rút ngắn thời gian giải quyết ly hôn thuận tình, các bên cần:
- Chuẩn bị bộ hồ sơ ly hôn thuận tình đầy đủ theo đúng quy định.
- Nộp hồ sơ ly hôn đến đúng Tòa án có thẩm quyền giải quyết.
- Đóng lệ phí ngay khi nhận thông báo.
- Khi được Tòa án mời đến, hai vợ chồng cần tham gia hòa giải và thể hiện mong muốn ly hôn mà không muốn hòa giải nhiều lần.
Với cách rút ngắn thời gian giải quyết ly hôn thuận tình trên, thời gian giải quyết có thể giảm xuống chỉ còn khoảng 1 tháng hoặc gần 2 tháng.
Vừa rồi Luật Bách Khoa đã cung cấp tư vấn pháp lý chi tiết về quy trình ly hôn thuận tình (ly hôn đồng thuận). Luật Bách Khoa không chỉ tư vấn về ly hôn mà còn hỗ trợ pháp lý đa lĩnh vực. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về luật ly hôn hoặc cần tư vấn pháp lý khác, vui lòng liên hệ với các luật sư của chúng tôi để được giải đáp chi tiết và chính xác.