Sau khi ly hôn, vấn đề chia tài sản luôn là một trong những khía cạnh pháp lý phức tạp, kéo theo nhiều câu hỏi liên quan đến nghĩa vụ tài chính, đặc biệt là lệ phí trước bạ và thuế thu nhập cá nhân. Nhiều người thắc mắc liệu việc chuyển giao tài sản sau ly hôn có bị coi như một giao dịch dân sự thông thường, và vì thế có phải chịu các loại thuế, phí hay không?
Nguyên tắc phân chia tài sản sau khi ly hôn
Căn cứ tại Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn:
i. Vợ, chồng có thể tự thỏa thuận về việc phân chia tài sản chung, sự thỏa thuận này sẽ được tòa án tôn trọng và công nhận. Nếu không thỏa thuận được vợ, chồng có thể yêu cầu Tòa án giải quyết.
ii. Tài sản của vợ chồng sẽ được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố như hoàn cảnh gia đình; công sức đóng góp; lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền và nghĩa vụ của vợ chồng; bảo vệ các lợi ích chính đáng của mỗi bên.
iii. Tài sản riêng của người nào thì thuộc sở hữu của người đó.
iv. Trường hợp sát nhập tài sản riêng vào tài sản chung của vợ chồng thì Tòa án sẽ xem xét xác định tài sản riêng của mỗi người.
v. Tài sản chung của vợ chồng sẽ được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì sẽ chia theo giá trị và bên nào nhận được phần tài sản hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên còn lại phần chênh lệch.
Ví dụ: Anh A và chị B ly hôn sau 10 năm chung sống. Trong thời kỳ hôn nhân, họ đã có một số tài sản chung, bao gồm: 1 căn nhà trị giá 2 tỷ đồng; 1 chiếc oto trị giá 800 triệu đồng và tiền tiết kiệm trong ngân hàng là 400 triệu đồng. Cả hai thống nhất chia tài sản, nhưng anh A muốn giữ căn nhà, còn chị B muốn giữ chiếc ô tô. Sau đó, họ thỏa thuận như sau: Anh A sẽ nhận căn nhà trị giá 2 tỷ đồng; chị B nhận chiếc xe và tiền tiết kiệm trong ngân hàng, tổng cổng là 1,2 tỷ đồng. Nhưng căn nhà của anh A trị giá 2 tỷ nên anh A phải thanh toán phần giá trị chênh lệch cho chị B là 800 triệu đồng.
Chia tài sản chung là nhà đất thì sau khi ly hôn có phải nộp thuế không?
Căn cứ tại điểm a khoản 1 Điều 3 Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định về những khoản thu nhập cá nhân được miễn thuế:
i. Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản bao gồm cả nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản giữa:
- Vợ với chồng;
- Cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ;
- Cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi;
- Cha chồng, mẹ chồng với con dâu;
- Cha vợ, mẹ vợ với con rể;
- Ông nội, bà nội với cháu nội;
- Ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại
- Anh chị em ruột với nhau.
Ví dụ: Anh A và chị B là vợ chồng. Họ sở hữu chung một căn nhà nhưng vì lý do cá nhân, anh A quyết định chuyển nhượng phần tài sản là 50% giá trị căn nhà của mình cho chị B. Theo quy định, việc chuyển nhượng này không bị tính thuế thu nhập cá nhân vì đây là chuyển nhượng tài sản giữa vợ và chồng.
ii. Trường hợp bất động sản bao gồm cả nhà ở hình thành trong tương lai và công trình hình thành trong tương lai theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản dó vợ hoặc chồng tạo lập nên trong thời kỳ hôn nhân được xác định là tài sản chung của vợ chồng. Do đó, khi ly hôn tài sản được phân chia theo thỏa thuận hoặc do Tòa án phán quyết thì việc phân chia tài sản này thuộc diện được miễn thuế.
Ví dụ: Anh L và chị O là vợ chồng, trong thời kỳ hôn nhân, họ đã cùng nhau đầu tư và sở hữu một căn hộ chung cư đang trong quá trình xây dựng (là bất động sản hình thành trong tương lai) và một khu đất với kế hoạch xây dựng nhà ở trong tương lai. Các tài sản này, bao gồm căn hộ chung cư và khu đất, được xác định là tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân. Sau một thời gian chung sống, anh L và chị O quyết định ly hôn. Trong quá trình giải quyết ly hôn, họ phải phân chia khối tài sản chung này, bao gồm căn hộ chung cư đang được xây dựng và khu đất dự định sẽ xây dựng nhà ở.
Anh A và chị B thỏa thuận phân chia tài sản, với việc anh L nhận phần quyền sở hữu đối với căn hộ chung cư hình thành trong tương lai, còn chị O nhận quyền sở hữu đối với khu đất. Việc phân chia này được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Căn hộ chung cư đang xây dựng và khu đất nhà ở dự định xây trong tương lai sẽ thuộc diện được miễn thuế thu nhập cá nhân.
Chia tài sản là bất động sản khi ly hôn có phải nộp thuế trước bạ khi sang tên không?
i. Lệ phí trước bạ là gì? Căn cứ tại khoản 2 Điều 3 Luật phí và Lệ phí quy định: Lệ phí trước bạ là khoản tiền đã được ấn định mà tổ chức, cá nhân phải nộp trước khi được cung cấp dịch vụ công cho nhà nước đẻ phục vụ cho công việc quản lý nhà nước.
ii. Theo quy định tại khoản 5 Điều 5 Thông tư 13/2022/TT-BTC về các trường hợp được miễn lệ phí trước bạ khi đăng ký lại quyền sở hữu, sử dụng. Cụ thể:
- Tài sản đã có giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng chung của hộ gia đình hoặc của các thành viên trong gia đình khi phân chia theo quy định của pháp luật cho các thành viên gia đình đăng ký lại.
- Tài sản hợp nhất của vợ, chồng sau khi kết hôn.
- Tài sản phân chia cho vợ, chồng khi ly hôn theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án.
Qua quy định trên, ta có thể thấy rằng tài sản chung của vợ, chồng đặc biệt là nhà đất, trước khi phân chia đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng. Sau khi ly hôn và thực hiện việc chia tài sản, một trong hai bên vợ hoặc chồng phải tiến hành thủ tục sang tên, đăng ký lại quyền sử dụng cho chính mình. Do đó theo quy định này, khi tài sản như nhà đất được phân chia cho vợ hoặc chồng trong quá trình ly hôn, và khi vợ hoặc chồng thực hiện thủ tục sang tên theo bản án hay quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật thì sẽ được miễn lệ phí trước bạ.
Ví dụ: Anh H và chị L kết hôn và cùng sở hữu một căn nhà và mảnh đất có giá trị 2 tỷ đồng. Sau một thời gian chung sống, họ quyết định ly hôn và phân chia tài sản theo quyết định của Tòa án. Căn nhà và mảnh đất được xác định là tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân. Tòa án ra phán quyết rằng, anh H sẽ nhận toàn bộ quyền sở hữu căn nhà và mảnh đất, còn chị L sẽ nhận các tài sản khác để bù đắp giá trị tương đương. Sau khi Tòa án ra bản án có hiệu lực, anh H thực hiện các thủ tục đăng ký sang tên tài sản (căn nhà và mảnh đất) từ tên chung vợ chồng sang tên riêng anh H. Theo quy định, tài sản nhà đất được phân chia cho vợ hoặc chồng khi ly hôn sẽ được miễn lệ phí trước bạ. Điều này có nghĩa là khi anh H thực hiện thủ tục sang tên quyền sở hữu căn nhà và đất theo quyết định của Tòa án, anh sẽ không phải nộp lệ phí trước bạ.
Như vậy, tài sản chia sau khi ly hôn không phải nộp lệ phí trước bạ và cũng không chịu thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, nếu sau khi nhận tài sản, các bên thực hiện các giao dịch chuyển nhượng thì có thể phát sinh các nghĩa vụ thuế liên quan. Điều này giúp đảm bảo việc chia tài sản sau ly hôn được thực hiện công bằng và minh bạch.
Mọi thắc mắc cần giải đáp hoặc yêu cầu dịch vụ, vui lòng liên hệ chúng tôi thông qua các kênh sau:
Địa chỉ: 236 Điện Biên Phủ, Phường 17, Quận Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh
Hotline: 08.9999.8608
Facebook: fb://profile.php?id=61559523707474
Zalo: zalo.me/84899998608
Tiktok: www.tiktok.com/@luatbachkhoa.vn
Email: Luatbachkhoa8608@gmail.com
Nguồn: Luật Bách Khoa