Trong xã hội hiện đại, vấn đề hôn nhân và gia đình ngày càng trở nên phức tạp hơn khi có sự giao thoa giữa các giá trị truyền thống và những nhu cầu cá nhân hiện đại. Một trong những vấn đề gây tranh cãi và được xã hội quan tâm là việc ly hôn giả tạo nhằm mục đích xuất ngoại. Vậy, liệu việc ly hôn giả tạo nhằm mục đích xuất ngoại có được pháp luật công nhận và có được phép thực hiện hay không? Bài viết này sẽ phân tích các khía cạnh pháp lý liên quan đến vấn đề này.
Ly hôn là gì?
i. Căn cứ tại khoản 14 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định: Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo quyết định, bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án.
ii. Và tại khoản 15 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình quy định như sau: Ly hôn giả tạo là việc vợ chồng lợi dụng việc ly hôn để trốn tránh các nghĩa vụ, vi phạm chính sách pháp luật về dân số hay ly hôn để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân.
Ví dụ: Anh A và chị B đăng ký kết hôn vào năm 2020 và đang sinh sống tại Việt Nam. Anh A có ước muốn định cư tại một quốc gia châu Âu, tuy nhiên, việc xin visa hoặc cư trú gặp nhiều khó khăn do tình trạng hôn nhân của anh với chị B. Nhận thấy rằng những người độc thân hoặc đã ly hôn có khả năng dễ dàng hơn trong việc xin định cư hoặc kết hôn với công dân nước ngoài để nhập tịch, anh A và chị B thỏa thuận sẽ làm thủ tục ly hôn giả. Cả hai thống nhất không thực sự kết thúc mối quan hệ hôn nhân, mà chỉ làm hồ sơ ly hôn trên giấy tờ. Sau khi ly hôn, anh A có thể thực hiện các bước để di cư sang nước ngoài, có thể bằng cách kết hôn với một công dân nước đó hoặc nộp đơn xin cư trú với tư cách người độc thân. Chị B ở lại Việt Nam và cả hai vẫn tiếp tục sống với nhau, nhưng trên pháp lý, họ đã không còn là vợ chồng.
Ly hôn nhằm mục đích xuất ngoại có hợp pháp không?
Căn cứ theo Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình 2015 quy định về quyền yêu cầu giải quyết ly hôn như sau:
- Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.
- Cha, mẹ hoặc người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.
- Trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi thì chồng không có quyền yêu cầu ly hôn.
Căn cứ tại điểm a khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và Gia đình thì hành vi kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo thuộc một trong những hành vi bị cấm để đảm bảo, bảo vệ được chế độ hôn nhân và gia đình.
Theo quy định trên, ly hôn chỉ được công nhận khi mối quan hệ hôn nhân giữa hai bên thực sự rạn nứt và không thể cứu vãn. Và việc lợi dụng ly hôn để đạt mục đích khác không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân vợ chồng thì được xem là ly hôn giả tạo và việc ly hôn giả tạo là hành vi bị cấm trong pháp luật về hôn nhân và gia đình.
Nếu Tòa án có căn cứ cho rằng một trong hai bên không có ý định thực sự kết thúc hôn nhân do mâu thuẫn hôn nhân tới mức trầm trọng; việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được mà chỉ lợi dụng việc ly hôn để đạt mục đích xuất ngoại, làm thủ tục xin visa hoặc định cư ở nước ngoài thì Tòa án có quyền từ chối yêu cầu ly hôn.
Tuy nhiên, để xác định ly hôn không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân mà vì mục đích khác tương đối khó. Trường hợp Tòa án ra bản án, quyết định ly hôn thì quan hệ hôn nhân đã chấm dứt.
Ví dụ: Anh C và chị D là vợ chồng sống tại Việt Nam. Anh C muốn sang Mỹ định cư, nhưng gặp khó khăn trong việc xin visa vì yêu cầu từ lãnh sự quán rất nghiêm ngặt đối với người đã có gia đình. Sau khi tìm hiểu, anh C nhận thấy rằng những người độc thân hoặc đã ly hôn có khả năng dễ dàng hơn trong việc xin visa định cư, đặc biệt là nếu kết hôn với công dân Mỹ. Để đạt mục đích này, anh C và chị D bàn bạc và quyết định thực hiện một cuộc ly hôn giả. Họ vẫn sống với nhau như vợ chồng bình thường, nhưng về mặt pháp lý, họ sẽ làm thủ tục ly hôn để anh C có thể xin visa với tư cách là người độc thân. Cả hai tin rằng việc ly hôn trên giấy tờ sẽ không ảnh hưởng đến cuộc sống thực tế của họ.
Anh C và chị D nộp đơn ly hôn lên Tòa án. Trong quá trình xét xử, Tòa án yêu cầu hai bên cung cấp bằng chứng về lý do ly hôn, những mâu thuẫn hoặc lý do khiến hôn nhân không còn khả năng duy trì. Tuy nhiên, khi thẩm vấn, Tòa án nhận thấy những mâu thuẫn mà cả hai đưa ra rất mơ hồ và thiếu căn cứ thực tế. Thêm vào đó, cả anh C và chị D đều không có bất kỳ hành vi hoặc biểu hiện nào cho thấy họ thực sự có vấn đề trong cuộc sống hôn nhân.
Tòa án tiếp tục điều tra sâu hơn và phát hiện rằng cả hai vẫn sống chung nhà, sinh hoạt như vợ chồng bình thường, và không có dấu hiệu nào cho thấy hôn nhân đã rạn nứt. Một trong những bằng chứng quan trọng mà Tòa án thu thập được là lời khai của những người hàng xóm, bạn bè của họ, cho thấy anh C và chị D không có xung đột nghiêm trọng nào và họ vẫn cùng nhau tổ chức các sự kiện gia đình.
Tòa án nhận ra rằng mục đích thực sự của việc ly hôn không phải vì mâu thuẫn trong hôn nhân mà là để giúp anh C có thể xuất ngoại dễ dàng hơn. Sau khi kiểm tra kỹ lưỡng và thẩm tra các chứng cứ, Tòa án đã từ chối yêu cầu ly hôn của họ với lý do rằng việc ly hôn này là giả tạo, không dựa trên cơ sở mâu thuẫn hay sự rạn nứt trong cuộc sống hôn nhân như quy định của pháp luật.
Hành vi ly hôn giả tạo sẽ bị xử phạt như thế nào?
Căn cứ theo quy định tại Căn cứ theo quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP:
Hành vi lợi dụng việc ly hôn để trốn tránh các nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách, pháp luật về dân số hoặc để thực hiện mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân có thể bị xử phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng.
Việc ly hôn nhằm mục đích xuất ngoại có thể được chấp nhận nếu hôn nhân thực sự không còn cơ sở tồn tại và các quy định pháp lý được tuân thủ nghiêm ngặt. Tuy nhiên, việc lợi dụng ly hôn giả vì các mục đích khác có thể dẫn đến những hệ lụy pháp lý nghiêm trọng. Do đó, mỗi cá nhân cần cân nhắc kỹ lưỡng và tuân thủ pháp luật khi quyết định ly hôn, đặc biệt khi có các yếu tố liên quan đến xuất ngoại.
Mọi thắc mắc cần giải đáp hoặc yêu cầu dịch vụ, vui lòng liên hệ chúng tôi thông qua các kênh sau:
Địa chỉ: 236 Điện Biên Phủ, Phường 17, Quận Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh
Hotline: 08.9999.8608
Facebook: fb://profile.php?id=61559523707474
Zalo: zalo.me/84899998608
Tiktok: www.tiktok.com/@luatbachkhoa.vn
Email: Luatbachkhoa8608@gmail.com
Nguồn: Luật Bách Khoa